By

long nguyen

  08/12/2022

Chia sẻ

Theo quan niệm từ xưa của người Việt Nam ta, mùng 1 đầu năm mới mọi chuyện suôn sẻ, may mắn thì cả năm sẽ an khang thịnh vượng. Bởi vậy mà tục xông đất vô cùng ý nghĩa và người xông đất càng trở nên quan trọng.

Tục xông đất có từ bao giờ? 

Không ai biết hay có bất cứ tài liệu nào chứng minh thời điểm chính xác bắt đầu có tục lệ xông đất. Chỉ biết rằng, xông đất đầu năm là tục lệ thể hiện mong muốn của mỗi người về năm mới tốt lành thuận lợi, tránh được vận hạn tai ương. 

“Nguyên đán” trong “Tết nguyên đán” nghĩa là buổi sáng đầu tiên, là lúc mọi thứ được bắt đầu. Bởi vậy, xông đất đã trở thành tục lệ không thể thiếu sau giao thừa và người xông đất là người đầu tiên đến nhà nên cần chọn người hợp với gia chủ. 

Người xưa tin rằng, mọi việc trong năm sẽ hanh thông nếu được người xông đất vui vẻ, dễ tính. Đến ngày nay, đa số các gia đình đều tìm người hợp tuổi, hợp mệnh với gia chủ để xông nhà. Hoặc cũng không ít trường hợp gia chủ tự xông đất để tránh những phiền toái về sau. 

Thời xưa, khi đến xông đất, người ta thường đốt một bánh pháo để chúc mừng. Đồng thời, họ cũng dành những lời chúc tốt đẹp nhất đến chủ nhà. Với nhà có cha mẹ già thì chúc “bách niên giai lão”; nhà kinh doanh buôn bán sẽ chúc “tốt tài sai lộc”, “buôn may bán đắt”; nhà có người làm việc trong quan trường hay nhà nước thì chúc “thăng quan tiến chức”,...

Đáp lại tấm thịnh tình, chủ nhà hoan hỷ chào đón và gửi lời cảm ơn. Ngoài ra, chủ nhà cũng không quên gửi lại câu chúc bình an, may mắn tới người xông đất. Thêm vào đó là một bao giấy nhỏ hồng điều chứa tiền mừng hay còn gọi là phong bao đỏ. Điều này cũng như câu “có qua có lại mới toại lòng nhau” vẫn được ông bà ta nhắc nhớ bao đời nay. 

Theo quan niệm truyền thống, xông đất là người đầu tiên tới nhà sau giao thừa

Ý nghĩa tục xông đất đầu năm 

Với ước ao một năm tài lộc dồi dào, hạnh phúc an khang khi đất trời vào xuân, ý nghĩa quan trọng của người đầu tiên đến thăm nhà được nhân lên gấp bội. Dù chỉ đến khoảng 10 - 15 phút thôi nhưng đó là người ảnh hưởng lớn đến vận mệnh của gia chủ cả năm đó. 

Nếu người xông đất hợp tuổi, tính cách phóng khoáng, gia đình yên ấm sẽ giúp gia chủ năm mới mọi chuyện thuận buồm xuôi gió. Ngược lại, người xông đất không hợp chủ nhà sẽ mang tới những nỗi buồn, sự khó khăn, xui rủi cho gia chủ. Chính vì ý nghĩa này mà các gia đình đều rất quan tâm đến việc chọn người xông đất. 

Gia chủ sẽ cố gắng tìm được người phù hợp nhất với mình cả về ngũ hành, thiên can, địa chi. Cùng với đó là sự tương sinh giữa năm đó với người được chọn. Chủ nhà cũng rất thích tìm nam giới xông đất vì cho rằng họ mang dương khí đến nhà mình. Và đương nhiên cũng không thể bỏ qua yếu tố người xông đất là người khỏe mạnh, vui vẻ, thành công. 

Tuy nhiên, theo thời gian những phong tục xa xưa đã có nhiều thay đổi để phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại. Hiện nay, tục xông đất mang ý nghĩa về niềm vui nhiều hơn, không còn đặt nặng các quy tắc như trước. Mọi người giờ đây coi xông đất hay xông nhà là một phong tục để giữ gìn, là dịp để tới chúc Tết anh em họ hàng, là cơ hội để trao yêu thương cho nhau ngay những khoảnh khắc đầu năm mới. Nhưng dù thế nào thì khi xông đất, chúng ta vẫn mang theo tinh thần mong muốn gia chủ được một năm cát tường như từ xa xưa đã thế. 

Xông đất thực sự là một mỹ tục của dân tộc ta với ý nghĩa nhân văn về sự hướng thiện và gắn kết tình cảm. Chủ nhà được mãn nguyện với đức tin vào may mắn, an lành, tài lộc sẽ tới còn người xông đất cũng hưởng niềm vui vì việc phúc mình làm. Có lẽ đây chính là điều mà tiền nhân muốn răn dạy thế hệ mai sau qua tục lệ xông đất đầu năm.